สมุนไพรฮอมคำฮอมคำ Dichroa febrifuga Lour.บางถิ่นเรียกว่า ฮอมคำ ฮอมดง (ภาคเหนือ) คุณยายคลุ้มคลั่งใหญ่ (นครศรีธรรมราช) ไม้พุ่ม สูง 1.5-2.5 มัธยม ไม่มีหูใบ ใบ คนเดียว ออกตรงข้าม รูปรี ปนขอบขนาน รูปหอก หรือ รูปไข่กลับ กว้าง 2.5-12.5 เซนติเมตร ยาว 7.5-30 เซนติเมตร ปลายใบเรียวแหลม โคนใบสอบแคบ ขอบใบจะ เนื้อใบบาง สีเขียวเข้ม ด้านบนมีขนกระจาย ด้านล่างตามเส้นใบมีขนละเอียด เส้นใบมี 7-8 คู่ เล็กแล้วก็โค้ง ก้านใบเล็ก ยาว 1.5-6 ซม. มักจะเจือสีน้ำเงินอ่อนๆดอก ออกเป็นช่อที่ยอด หรือ ที่ง่ามใบใกล้ยอด เป็นช่อแบบกระจัดกระจาย ยาว 4-15 เซนติเมตร มีขน ก้านดอกยาว 3-8 มม. กลีบเลี้ยงโคนติดกันเป็นหลอดยาว 2.5-4 มม. หมดจด หรือ มีขนห่างๆปลายแยกเป็นกลีบเล็กๆ5-7 กลีบ มีขนาดเล็กแล้วก็สั้นกว่า
สมุนไพร กลีบดอกมาก กลีบดอกไม้รูปขอบขนาน มี 5-7 กลีบ ปลายแหลม หรือมน สีฟ้าอ่อนถึงสีน้ำเงินเข้ม ยาว 6-10 มิลลิเมตร สะอาด เกสรเพศผู้มี 10-12 อัน สีน้ำเงิน ก้านเกสรเพศเมียแยกเป็น 3-5 แฉก รังไข่มี 3-5 ช่อง ผล เป็นจำพวกผลสด เนื้อนุ่ม สีน้ำเงิน เมล็ดรูปไข่กลับ ขนาดเล็ก มีหลายชิ้น
นิเวศน์วิทยา : ขึ้นบนเทือกเขา สูง 1,800 มัธยม ขึ้นไป
คุณประโยชน์ : ราก รวมทั้ง ยอดอ่อน ต้มน้ำดื่มเป็นยาลดไข้ ทำให้อ้วก รวมทั้งบำรุงร่างกาย เมื่อดื่มน้ำยางจากใบแล้วก็รากสดจะมีผลให้อาเจียน แม้กระนั้นถ้ากินกับไวน์ หรือ ต้มน้อย ใช้เป็นยาระบายอย่างอ่อน น้ำสุกราก กินแก้ไข้มาลาเรีย ต้น ยาต้มเปลือกต้นรวมทั้งยอดอ่อน รับประทานเป็นยาลดไข้
