มันสำปะหลังมันสำปะหลัง Manihot esculenta Crantzบางถิ่นเรียกว่า มันสำปะหลัง มันสำโรง สำปะข้างหลัง (กึ่งกลาง) ต้างน้อย ต้างบ้าน (เหนือ) มันตัน มันไม้ (ใต้) มันหิ (พังงา) อุบีกายู (มลายู-ใต้).
ไม้พุ่ม สูง 1-5 ม. ลำต้นมีรอยแผลใบ ทุกส่วนถ้าหากสับจะมียางขาวไหลออกมา รากเป็นที่สะสมอาหาร มี 5-10 ราก รากที่สะสมของกินมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 3-15 ซม. ยาว 15-100 ซม. ใบ เดี่ยว เรียงแบบบันไดเวียน เป็นแฉกลึกๆ3-9 แฉก แฉกรูปไข่กลับแกมรูปหอก กว้าง 1-6 ซม. ยาว 4-20 เซนติเมตร ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ โคนใบสอบแคบ ข้างบนสะอาด บางโอกาสมีสีแดง ข้างล่างสีขาวนวล อาจมีขนบางส่วนตามเส้นใบ หูใบมักจะเป็นแฉกรูปหอก 3-5 แฉก ยาวประมาณ 1 ซม. หล่นง่าย ก้านใบยาว 5-30 ซม. สีเขียวถึงสีแดงเข้ม.
สมุนไพร ดอก ออกเป็นช่อตามง่ามใบใกล้ยอด ยาว 3-10 เซนติเมตร ใบแต่งแต้มรูปยาวแคบ ร่วงง่าย ดอกแยกเพศแต่อยู่บนช่อเดียวกัน. ดอกเพศผู้ ก้านดอกยาว 0.5-1.0 เซนติเมตร กลีบรองกลีบ ยาว 3-8 มิลลิเมตร เชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง ปลายแยกเป็นแฉกสามเหลี่ยม 5 แฉก เกสรผู้ 10 อัน เรียงเป็น 2 วง สั้น และก็ยาวสลับกัน ก้านเกสรไม่ติดกัน อับเรณูมีขนาดเล็ก. ดอกเพศภรรยา มีขนาดใหญ่กว่าดอกเพศผู้ ก้านดอกยาว 1-2.5 ซม. กลีบรองกลีบ 5 กลีบ ติดกันที่โคนเพียงเล็กน้อย ยาวโดยประมาณ 1 ซม. รังไข่มีสัน 6 สัน ไม่มีขน ยาว 3-4 มม. ท่อรังไข่เชื่อมชิดกัน ปลายแยกเป็น 3 กรุ๊ป แต่ละกลุ่มแยกเป็นกิ้งก้านเล็กๆน้อยๆอีกไม่น้อยเลยทีเดียว. ผล กลม มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.5 เซนติเมตร เกลี้ยง มีปีกแคบๆตามยาว. เมล็ด รี ยาวราว 12 มม.
นิเวศน์วิทยา: ปลูกได้ทั่วๆไป เป็นพืชที่ทนแล้งเจริญมากมาย ชอบดินปนทราย ดินที่มีสภาพชั่วช้าสารเลวซึ่งใช้ปลูกพืชอื่นไม่ได้และสามารถปลูกมันสำปะหลังได้ และก็ยังสามารถปลูกสลับกับพืชอื่นได้ด้วย.
สรรพคุณ : หัวใต้ดิน ใช้ทำแป้งมันสำปะหลัง ซึ่งใช้ปรุงอาหาร ทำเบียร์ เตรียม glucose และ dextrin ใช้เป็นส่วนประกอบในการผลิตเม็ดยา เป็นอาหารสัตว์ รวมทั้งใช้ผลิต ethanol ต้น มันสำปะหลังมีสองพันธุ์ร่วมกัน คือพันธุ์ขม และก็จำพวกหวาน อย่างหลังจะไม่มีสารพิษ ใบ ใบอ่อนต้มให้สุกกินได้ แก้โรคขาดวิตามินบี 1
